Hương Khê - Mấy ngày nay, báo chí lề đảng đồng loạt đưa tin, ông Võ Kim Cự, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, Phó Trưởng ban chỉ đạo đổi mới Hợp tác xã, sẽ nghỉ hưu và đầu tháng 10/2017(1). Có lẽ nên gọi ông Võ Kim Cự (dân Hà Tĩnh gọi là Cự Lùn), là “nhân tài Hà Tĩnh” mới xứng đáng với tầm vóc và tài năng mà ông này đã “công hiến” cho quê hương Hà Tĩnh nói riêng, và cho đất nước Việt Nam nói chung mới đúng.
Kể từ khi ông Võ Kim Cự làm Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh, kiêm Trưởng Ban Khu Kinh tế Vũng Áng vào năm 2008, ông Cự đã nhiệt tình rải thảm đỏ mời cho bằng được cái Công ty Formosa vào đầu tư tại Khu Kinh tế Vũng Áng với hàng loạt ưu đãi, mà các doanh nghiệp trong nước có nằm mơ cũng không dám nghĩ đến. Như cho thuê đất với thời hạn 70 năm khi chưa được Chính phủ cho phép là trái quy định. Tổng diện tích cho thuê là hơn 3.300 ha, bao gồm cả diện tích mặt biển (cảng Sơn Dương). Tiền thuê đất là 96 tỷ VN đồng cho toàn bộ diện tích nói trên. Tính ra tiền thuê mỗi héc ta đất mỗi năm là khoảng 415.000đ (đủ mua được 10 tô phở bình dân). Ngoài ra, Formosa còn được miễn tiền thuê đất 15 năm, như vậy là Formosa chỉ trả tiền thuê đất trong thời hạn 55 năm. Họ còn được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 10% từ năm có thu nhập chịu thuế (thông thường là 25%), 4 năm được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo.
Thậm chí để đảm bảo ổn định đầu tư, tại khoản 7, Điều 4, hợp đồng thuê đất ngày 6/2/2009 quy định “đảm bảo không thu hồi đất vì mục đích cộng đồng và phát triển kinh tế hay các mục đích khác. Đối với thu hồi đất vì lý do quốc phòng, an ninh, hai bên tiến thảo luận đi đến thống nhất bồi thường dứt điểm trước khi thực hiện”. Như vậy, dự án không bị chi phối bởi Điều 38, Luật Đất đai 2003.
Dư luận cho rằng, trong vụ đầu tư này, phía Việt Nam mất nhiều hơn được, nhất là trong hoàn cảnh ngành sắt thép đang dư thừa, doanh nghiệp thép trong nước gặp khó khăn như hiện nay. Đó là chưa nói đến thảm họa môi trường cực kỳ nghiêm trọng do công ty này gây ra trên vùng biển miền Trung(2).
Sau vụ này, ông Võ Kim Cự đã được thăng tiến vù vù. Hết Chủ tịch tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, rồi ĐBQH khóa XIV, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam…
Điều lạ lùng là những sai phạm nghiêm trọng này của tỉnh Hà Tĩnh, mà người đứng đầu là ông Võ Kim Cự, đã được Thanh tra Chính phủ chỉ ra sau thời gian làm việc tại Hà Tĩnh. Nhưng sau đó lại được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho qua. Dư luận đã phải “cười mỉa” khi viết về việc này với tựa đề: “Thanh tra “chém” Thủ tướng “che”(3).
Sau thảm họa xả thải của Formosa xảy ra bắt đầu từ 05/4/2016, ông Võ Kim Cự đã tổ chức tiếp đón rất linh đình, đưa ông TBT Nguyễn Phú Trọng vào thăm Vũng Áng vào ngày 22/4/2016. Lúc nghe tin này, nhiều người nghĩ rằng, ông TBT đã quan tâm đến dân tình sau khi nghe tin dữ về thảm họa môi trường biển do Formosa gây ra. Nhưng không phải như thế. Ông TBT Nguyễn Phú Trọng vào Hà Tĩnh là để thăm tiến độ xây dựng của Formosa! Điều này đã làm dư luận đặt câu hỏi rằng, Formosa chỉ là một công ty của nước ngoài. Tại sao TBT lại quan tâm đặc biệt đến thế? Trong khi thảm họa môi trường khủng khiếp như vậy, gây ra nỗi khổ cực cho nhân dân ta thì ông TBT không quan tâm.
Có người còn ví von là đoàn của ông Trọng phải đạp lên xác cá mà đi.
Vì vậy, sau thảm họa môi trường do Formosa gây ra, đã làm dư luận báo chí và nhân dân trong và ngoài nước sôi sục lên án, đòi đưa những kẻ đã “rước voi về giày mả tổ” ra trước vành móng ngựa để xét xử.